Wat te doen in Edam: 10 tips!

Edam is het kleine broertje van Volendam, twee innemende steden in de provincie Noord-Holland met een historische uitstraling en eigen karakter. Maar waar Volendam bekendstaat om de vis, is dat in Edam de kaas. Al sinds de Gouden Eeuw vinden de bekende bolvormige kaasjes hun weg naar andere landen in de wereld. Daarmee is de Edammer kaas wereldberoemd, naast de kaas uit Gouda natuurlijk.

Ben je een kaasliefhebber, dan ben je in dit stadje helemaal op de juiste plek. In de Kaaswaag en in een heuse ‘experience’ duik je in de eeuwenlange geschiedenis van deze hartige lekkernij. Probeer in de zomer ook de Kaasmarkt mee te pikken. Maar in Edam is zoveel meer te ontdekken dan alleen kaas. Het is ook gewoon een heel pittoresk Hollands stadje met grachten, ophaalbruggen en oude huizen met trapgevels.

In het Edams Museum zie je het rijke verleden als handelsstad, maar je kunt er ook je zeebenen testen op de enige drijvende kelder van Nederland die open is voor publiek. Kijk of je de Speeltoren scheef ziet staan en bewonder de Grote Kerk, de grootste hallenkerk van ons land. Wandel over de Kwakelbrug en trek wat tijd uit om te shoppen, of je nou op zoek bent naar een nieuw kledingsetje of een uitbreiding van je kookwaren.

Edam is voor veel toeristen favoriet als dagje uit, op slechts een halfuurtje rijden vanaf Amsterdam. Maar je kunt er makkelijk een weekendje of mini-vakantie van maken, waarbij je meteen de bezienswaardigheden in Volendam meeneemt. Heb je meer inspiratie nodig voor een trip naar deze kaasstad? Hier vind je 10 tips wat te doen in Edam!

De Kaaswaag

Tot de bekendste bezienswaardigheden van Edam behoort de historische Kaaswaag, waar vanaf 1778 de Edammer kaas werd gewogen en verhandeld. Kaasmakers uit Edam en omgeving kwamen hier naartoe om de kaas te verkopen aan winkeliers en handelaren. Dat gebeurde hier tot 1922.

In het gebouw is tegenwoordig een tentoonstelling te zien over de geschiedenis van het beroemde bolvormige Edammer kaasje. Je ziet er hoe de kaas wordt gemaakt en bereid en uiteraard kun je Edammer kaas proeven. De Kaaswaag wordt geëxploiteerd door kaaswinkel Henri Willig, dus het is niet moeilijk om een stukje mee naar huis te nemen.

Op het plein voor het gebouw vindt hét evenement plaats waar zoveel toeristen uit binnen- en buitenland op af komen: de Kaasmarkt (www.kaasmarktedam.nl). Die vond hier vroeger daadwerkelijk plaats, tot 1922. Nu wordt het folkloristische tafereel op woensdag in juli en augustus nagespeeld, ingeluid door een bel.

Kaasdragers in klederdracht stelen de show terwijl ze op traditionele houten ‘berries’ de zware ronde kazen heen en weer dragen. Keurmeesters wegen de kazen, waarna ‘handelaren’ met het beste bod ermee vandoor gaan. De kaasmarkt vindt plaats van 10.30 tot 12.30 uur. De Kaaswaag is gesloten van oktober tot en met maart. Adres: Jan Nieuwenhuizenplein 5, 1135 WT Edam. Website: www.henriwillig.com

Boek hier een tour naar Edam

Oude raadhuis van Edam

Niet te missen aan het gezellige Damplein is het voormalige Raadhuis van Edam, dat meteen opvalt door het lieftallige torentje, de elegante gevel en de trap met de balustrade. Het statige stadhuis is in 1737 gebouwd in de stijl van Lodewijk XIV.

Boven de hoofdentree zie het stadswapen met een zwarte stier, drie sterren en een brullende leeuw. Hoogtepunt van het ‘stadspaleis’ is de raadszaal, die nog grotendeels in originele staat verkeert met het beschilderde behang, de antieke meubels en de twee schootsteenmantels. Tegenwoordig is de raadszaal in gebruik als trouwlocatie.

Op de begane grond van het oude raadhuis zit het VVV-kantoor van Edam (rechts van de ingang). Een deel van de eerste verdieping is in gebruik als dependance van het Edams Museum, waar wisselende exposities plaatsvinden. Als de deuren openstaan, kun je even naar binnen gluren bij de raadszaal en de burgemeesterskamer. Adres: Damplein 1, 1135 BK Edam.

Edams Museum

In het oude raadhuis koop je een kaartje voor het Edams Museum, waar je kunt kijken welke tentoonstelling op dat moment wordt gehouden. Maar het echte juweeltje van het museum is het Coopmanshuys dat hier schuin tegenover ligt, aan de overkant van de gracht.

Dit laatgotische koopmanshuis is gebouwd rond 1540-1550 en daarmee het oudste stenen huis van Nederland. Lange tijd woonden hier rijke handelaren, onder meer in wijn, bier, groente en laken. Tussen 1893 en 1895 werd het gerestaureerd door de beroemde architect Pierre Cuypers, die ook iconische gebouwen heeft ontworpen als het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam.

Na de opknapbeurt gingen in 1895 de deuren open van het Edams Museum, als een van de eerste musea van Nederland. Stap je over de drempel, dan lijkt het alsof je de Gouden Eeuw binnenstapt. Verdeeld over de verschillende verdiepingen (bereikbaar via smalle trappen!) kom je onder meer langs de keuken, de schrijfkamer en slaapkamers.

Die zijn ingericht met kunstwerken, scheepsmodellen en objecten uit de geschiedenis van Edam. Zo zie er een uitnodiging uit 1677 voor de uitvaart van maritieme held Michiel de Ruyter.

Echt bijzonder is de drijvende kelder onderin het pand,, die nog maar in een paar Nederlandse huizen te vinden is. Het is een rechthoekige stenen bak die drijft op het grondwater en een beetje beweegt, net als op een schip. De constructie met mortel moet lekken voorkomen, al kan er af en een plasje liggen op de vloer. Dit is de enige drijvende kelder in Nederland die toegankelijk is voor het publiek. Adres: Damplein 8, 1135 BK Edam. Website: www.edamsmuseum.nl

The Story of Edam Cheese

Je komt nog meer te weten over Edammer kaas in The Story of Edam Cheese. Deze attractie staat bij buitenlandse toeristen met stip bovenaan de lijst van dingen om te doen in de stad – en de Engelse naam helpt zeker een handje mee 🙂

Deze ‘experience’ met film en geluid dompelt je onder in de roemrijke geschiedenis van de Edammer kaas, vanaf het moment dat boerinnen in de 14e eeuw cleyne casekens begonnen te maken. Je kunt een Insta-selfie maken met bolvormige kaasjes op de achtergrond en je ontdekt waarom de Edammer kaas zo beroemd is geworden. En er komen interessante feitjes voorbij. Weet je waarom de kaas bij ons geel is, en in het buitenland rood?

The Story of Edam Cheese is gevestigd in twee monumentale panden uit circa 1500 die tot de oudste van de stad behoren. Met de middeleeuwse muren en opgeknapte houten spanten is het verleden er goed terug te zien.

Deze attractie is van kaasmaker Henri Willig, die ernaast een kaasspeciaalzaak heeft. Ben je idolaat van kaas, dan kun je meteen wat souvenirs scoren. De toegangsprijs voor de attractie is € 8 voor volwassenen en € 4 voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar. Adres: Spui 9, 1135 BA Edam. Website: www.henriwillig.com

De Grote Kerk (Sint-Nicolaaskerk)

Aan de noordkant van het centrum staat de imposante Grote Kerk, de grootste hallenkerk van Nederland. Het is ook de oudste kerk van Edam, waarvan de geschiedenis al teruggaat tot de 14e eeuw. Oorspronkelijk was de kerk veel kleiner, maar in stapjes is-ie steeds groter geworden. Ook is de kerk twee keer herbouwd na verwoestende branden in 1602 en 1699.

De kerk is gewijd aan Sint-Nicolaas, de beschermheilige van de zeevarenden, en staat daarom ook bekend als de Sint-Nicolaaskerk. Vanaf Pasen tot de herfstvakantie is de kerk open voor bezoekers en kun je je verwonderen over de 32 prachtige glas-in-loodramen. Die zijn gemaakt tussen 1602 en 1627 en waren een geschenk van bestuurders en notabelen in Edam.

Afhankelijk van de zon zorgen de glas-in-loodramen voor een bijzondere lichtinval. Onder begeleiding van een gids kun je de 42 meter hoge kerktoren beklimmen voor een spectaculair uitzicht over Edam. De oorspronkelijke houten toren was 70 meter hoog, maar die is tijdens de laatste brand in 1699 in rook opgegaan. Naast de kerk is een begraafplaats met de graven van bekende Edammer families. Check ook de website voor concerten die regelmatig in de Grote Kerk plaatsvinden. Adres: Grote Kerkstraat 57, 1135 BC Edam. Website: www.grotekerkedam.nl

Huur een fiets of e-bike om Edam en Volendam te ontdekken!

Maak een boottocht in Edam

Bekijk Edam eens vanaf het water door het huren van een fluisterbootje. Tijdens een boottocht door de historische grachten zie je het stadje van een hele andere kant, maar de schoonheid is er niet minder om. Je vaart onder schilderachtige bruggetjes en oude huizen met rode pannendaken.

Een vaartocht is een relaxte manier om Edam te verkennen. De fluisterbootjes hebben plaats voor maximaal 7 personen en zijn muisstil. De standaardroute door Edam duurt 1 uur, maar je kunt ook langer varen en ergens aanleggen bij een kade om een terrasje te pakken. Voor jonge kinderen zijn er reddingsvesten. Je kunt het water op van Pasen tot eind oktober. Adres: Voorhaven 92-94, 1135 BT Edam. Website: www.fluisterbootverhuur-edam.nl

Shoppen in Edam

Edam is een verrassend leuke stad voor shopaholics. Rondom de grachtjes in het oude centrum vind je een groot aanbod van delicatessenwinkels, boetiekjes en andere speciaalzaken. Zo mogen zoetekauwen Chocolaterie ‘t Snoepwinkeltje aan Spui 4 missen. Het is ook eigenlijk niet te missen met de uitbundige roze gevel. Binnen wacht je een scala aan lekkernijen, van bonbons en ijs tot héél véél snoep.

Liefhebbers moeten zeker even binnenstappen bij Dwars (www.dwars-edam.nl), gevestigd in een voormalig monumentaal kaaspakhuis aan Voorhaven 129. Je vindt hier een van de grootste platencollecties van Noord-Holland, maar je kunt er ook terecht voor cadeaus, gadgets en interieurartikelen.

Kookfanaten vrolijken meteen op in De Leuke Keuken (www.deleukekeuken.nl) aan de Kleine Kerkstraat 2. In dit kookparadijs vind je altijd wel iets om je keuken mee te verrijken, of het nou gaat om handige keukenartikelen of een lekkere fles olijfolie. Voor het uitbreiden van je garderobe ben je bij Hiltje H. (www.hiltjeh.nl) aan Spui 5 aan het goede adres. Hiltje is een modeontwerpster met de focus op minimalistisch design. Je vindt er exclusieve collectors items die ze in haar eigen atelier heeft gemaakt.

De Speeltoren

De Speeltoren is als enige overgebleven van de Onze-Lieve-Vrouwekerk uit het begin van de 14e eeuw. De kerk werd in 1883 grotendeels gesloopt vanwege de bouwvallige staat, maar de elegante en slanke kerktoren is blijven staan. Een klein deel van de oorspronkelijke hallenkerk is blijven staan om de toren een beetje te stutten.

Dat lukte niet helemaal, want in 1972 ontsnapte Edam ternauwernood aan een ramp toen de Speeltoren dreigde in te storten. Door snel versterking aan te brengen, kon ineenstorting op het nippertje worden voorkomen. Niettemin staat de Speeltoren nog altijd een beetje scheef.

In het zandstenen lantaarntje bovenin de toren zit een carillon uit 1561 met 37 klokken. Op feestdagen en tijdens bijzondere gelegenheden klimt een beiaardier naar boven om het te bespelen. Je mag de Speeltoren helaas niet bezoeken. Alleen tijdens Open Monumentendag mag er soms een beperkt aantal mensen naar binnen. Adres: Lingerzijde 1, 1135 AM Edam.

Wandel over de Kwakelbrug

Edam heeft nogal wat fotogenieke bruggen, maar de Kwakelbrug prijkt toch wel bovenaan het lijstje. Het is een smalle houten voetgangersbrug die gebouwd is in de 18e eeuw. Met een ruk aan de twee kettingen kan de brug omhoog worden gehaald om schepen door te laten. Daarom staat het ook bekend als een ‘wipbrug’, maar ‘kwakkel’ is een andere bijnaam. Vanaf de brug heb je uitzicht op een oude scheepswerf en de Speeltoren. Adres: Kwakelsteeg 2, 1135 AK Edam.

Fort bij Edam

Iets buiten de stad vlakbij het Markermeer ligt het Fort bij Edam, dat gebouwd is in 1913. De vesting maakte deel uit van de Stelling van Amsterdam, een grootschalige verdedigingslinie van 45 forten rondom de hoofdstad die bescherming moest bieden tegen vijandelijke invasies. Bij een aanval konden grote delen van de Nederlandse polders onder water worden gezet. De Stelling van Amsterdam is sinds 2021 Unesco-werelderfgoed.

Het Fort bij Edam is een groot deel van het jaar voor € 3,50 te bezichtigen. Je krijgt dan een kijkje in een soldatenverblijf, de officierskantine, de kruitkamer, de originele keuken en een loopgraaf uit de Eerste Wereldoorlog. Van 1914 tot 1918 waren hier nog soldaten gelegerd. Het militaire fort is op eigen houtje te bezoeken of door mee te gaan met een rondleiding door een gids. Adres: Oorgat 10, 1135 CR Edam. Website: www.fortbijedam.nl

Wat te doen in Edam: praktische tips

Overnachten in Edam

Als je wilt overnachten, vind je in het oude centrum een paar gemoedelijke hotels en bed & breakfasts. Je kunt te voet naar alle bezienswaardigheden, want zo groot is Edam niet. Je kunt ook accommodatie zoeken in het nabijgelegen Volendam, daar is de keuze wat groter. Wil je graag kamperen, dan kun je aan het IJsselmeer terecht op Camping Strandbad Edam en Camping Zeevangshoeve. Edam is een toeristisch stadje, dus voor de zomermaanden en vakantieperiodes is het aan te raden tijdig te boeken.

Gelegen op een toplocatie aan het Damplein met uitzicht op het oude raadhuis ligt het L’Auberge Damhotel, gevestigd in een eeuwenoude herberg. Vroeger vond voor dit hotel de wekelijkse botermarkt plaats en handelaren brachten er meteen de nacht door. Het café in het gebouw stamt nog uit 1500. Je kunt er nu slapen in 11 romantisch ingerichte kamers en uitstekend eten in het restaurant, met een menu van 3 tot 6 gangen. Of geniet van een High Tea met 23 lekkernijen. ► Boek een overnachting in L’Auberge Damhotel vanaf € 123

Ook een aanrader is Hotel & Restaurant De Fortuna. Het 3-sterrenhotel bevindt zich in vijf karakteristieke Noord-Hollandse herenhuizen met daartussen een prachtige, aan het water gelegen, verzorgde tuin. Het terras aan het water haalt regelmatig een hoge notering in lijstjes met mooiste terrassen van Nederland. Zo kijk je onder meer uit op de Kwakelbrug en zie bootjes voorbij varen over het kabbelende water. De meeste van de 23 kamers kijken uit op de tuin of de gracht. ► Boek een overnachting in Hotel & Restaurant De Fortuna vanaf € 124

Eten en drinken in Edam

Kaas, kaas en nog eens… kaas! Dat is het bekendste streekproduct van Edam, maar dat weet je inmiddels wel als je dit artikel hebt gelezen. In de twee kaaswinkels van Henri Willig kun je kaas proeven en kopen, maar de stad heeft ook enkele ambachtelijke bakkerijen zoals Bakhuis de Koophandel en Mastenbroek.

Voor een drankje en hapje vind je in het oude centrum van Edam verschillende gezellige cafés en restaurants. Door de nabijheid van vissersstad Volendam en het IJsselmeer nemen vis en zeevruchten een prominente plaats in op de menukaarten. Verwacht geen sterrenniveau, al komt de brasserie van het Damhotel daar aardig bij in de buurt. Aan het roer in de keuken staat topkok Barry de Back, die 10 jaar lang de rechterhand was van sterrenchef Ron Blaauw.

Voor een nostalgisch sfeertje bestel je een biertje, wijntje of likeurtje bij Proeflokaal De Knijp (www.deknijpedam.nl), gevestigd in een ‘gelachkamer’ uit 1900. Daarnaast ligt eetcafé De Beurs (www.debeursetenendrinken.nl) waar je allerlei spullen en meubels kunt kopen – dus ook de stoel waarop je zit. Ga op zomerse dagen naar Strandbad Paviljoen Edam (www.strandbadedam.nl) aan het Markermeer. Je geniet er van het uitzicht over het uitgestrekte water, tot aan Lelystad aan toe.

Reizen naar Edam

Edam ligt pal boven Volendam aan het Markermeer in Noord-Holland. De stad heeft geen treinstation, maar je kunt er wel makkelijk komen met je eigen auto of de bus. Nog makkelijker is het om een georganiseerde tour te boeken, waarbij je andere bezienswaardigheden in de regio bezoekt.

Met de auto ligt Edam zo’n 20 tot 30 minuten rijden ten noorden van Amsterdam. Vanaf de ringweg A10 neem je de hoofdweg N247, waarbij je Monnickendam en Volendam passeert. In het centrum mag je met de blauwe parkeerschijf niet langer dan 1½ uur parkeren, maar rondom het centrum zijn enkele parkeerplaatsen waar je de hele dag gratis kunt staan. Zo is er aan de noordkant is het (kleine) parkeerterrein Mathijs Tinxgracht en aan de zuidkant parkeerterrein Singelweg.

Kom je met het openbaar vervoer? Neem dan bus 316 vanaf de Prins Hendrikkade in Amsterdam (voor het Centraal Station), die in een halfuur naar Edam rijdt. Bussen rijden één tot twee keer per uur. Kijk voor de dienstregeling op de website van Meerplus (www.meerplus.nl) van busmaatschappij EBS.

Voor meer informatie over wat te doen in Edam kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau: www.vvvedamvolendam.nl

Voor het laatst bijgewerkt op 30 januari 2025. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Edam, Noord-Holland, Nederland, dan kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Shutterstock.com; Booking.com.