Wat te doen op het eiland Marken: 10 tips!

Marken is een idyllisch schiereiland in het Markermeer met schattige houten vissershuizen, een levendige haven met gezellige terrasjes en oneindige vergezichten. Bij Marken komt al snel het beeld op van klompen,  kerken en bewoners die de hele dag in klederdracht lopen. Dat is een beetje achterhaald met de vele (buitenlandse) toeristen die het schiereiland bezoeken, al worden tradities nog altijd in ere gehouden.

Vele eeuwen was Marken namelijk een echt eiland met een geïsoleerde vissersgemeenschap. Een grote stormvloed in 1164 sloeg een stuk land weg in Noord-Holland en creëerde dit eiland in de Zuiderzee. In de 13e eeuw bouwden Friese monniken er een gemeenschap op met dijken, landbouwgronden en terpen. Deze terpen waren verhoogde stukken land waarop huizen werden gebouwd, zonder dat ze ten prooi vielen aan de zee. In 1957 werd Marken weer met het vasteland verbonden door de aanleg van een dijk, toen de Zuiderzee plaats had gemaakt voor het IJsselmeer.

Je ziet de terpen (of ‘werven’) nog altijd terug als je rondwandelt in het enige dorp van Marken met de kleurrijke huizen en piekfijn onderhouden tuinen. Net als de Zaanse Schans lijkt het een beetje op een filmset, maar er wonen toch echt mensen. Bezoek het Marker Museum om meer te weten over de boeiende geschiedenis van het eiland, maar ga ook wandelen of fietsen naar de beroemde vuurtoren Het Paard.

En vergeet niet wat souvenirs voor thuis mee te nemen, al hoeven dat niet per se klompen te zijn… Ben je benieuwd naar alle bezienswaardigheden op het bekendste visserseiland van Nederland, op een steenworp afstand van Amsterdam? Hier vind je 10 tips wat te doen op Marken!

Pak een terrasje in de haven

De haven is toch wel het bruisende middelpunt van Marken. Je hebt er uitzicht op dobberende zeiljachten en plezierboten en aan de kade daar omheen zijn gezellige cafés en restaurants waar je een terrasje kunt pakken. Je vindt er het VVV-kantoor en de bekende souvenirwinkel van Sijtje Boes (verderop lees je daar meer over).

De haven is in 1837 aangelegd voor de vissersvloot van Marken. In 1870 werd de haven uitgebreid. Sinds de inpoldering van de Zuiderzee droogden de inkomsten op van de visserij en vissersboten liggen er nu nauwelijks meer. Tegenwoordig is dit de plek waar de meeste toeristen komen.

Toch kun je ervaren hoe vissers vroeger leefden als je een bezoekje brengt aan Kijkhuysje De Visscher, naast de gelijknamige taverne. Je treedt binnen in een Marker vissershuisje dat ingericht is zoals het er rond 1900 uit gezien moet hebben. In zo’n klein huisje leefden grote gezinnen met vele kinderen en de bedstedes bestonden dan ook uit meerdere lagen. Voor € 4,50 entree stap je even terug in de tijd.

Tot de bezienswaardigheden in de haven behoort ook Monument Watersnood 1916, ook bekend als The Wave. Dit monument staat op de kop van de haven en herdenkt de 16 bewoners die omkwamen tijdens de watersnoodramp die Marken trof op 13 januari 1916. Het stalen monument van kunstenares Linda Verkaaik verbeeldt mensen op een boot die met uitgestoken armen om hulp roepen.

Boek hier een dagtrip naar Marken, Volendam, Edam en de Zaanse Schans

Sijtje Boes Experience

Je ziet het meteen als je de haven in loopt: de donkergroen geverfde houten huizen van de Sijtje Boes Experience. Dit was jarenlang het woonhuis en de winkel van Sijtje Boes (1895-1983), de beroemdste souvenirverkoper van Marken.

In de jaren ’20 van de vorige eeuw begon zij als eerste een souvenirwinkel op het eiland. Sindsdien zijn vele duizenden toeristen uit binnen- en buitenland hier over de drempel gestapt. Naast de winkel bestierde zij er ook een ‘kijkhuisje’ waar je kon zien hoe ze woonde en leefde.

Dat kijkhuisje bestaat nog steeds, maar heeft sinds 2022 een ‘experience’. Bij het betreden van het woonhuis van Sijtje Boes stap je er even terug in de tijd met authentieke meubels en de klederdracht die ze heeft gedragen. Alles ziet er nog precies zo uit zoals Sijtje het heeft ingericht toen ze hier in 1924 kwam wonen. Uiteraard kun je er ook nog steeds souvenirs kopen. Adres: Havenbuurt 21, 1156 AM Marken. Website: www.sijtjeboesexperience.com

Bezoek het Marker Museum

In het Marker Museum kom je alles te weten over de bijzondere cultuur en geschiedenis van het eiland, dat zo lang een eigen geïsoleerde vissersgemeenschap had. Aan de hand van traditionele kleding, serviesgoed, gebruiksartikelen en kunstvoorwerpen zie je hoe het alledaagse leven er vroeger uitzag.

Een kamer heeft nog helemaal de oorspronkelijke inrichting met een authentieke schoorsteenmantel. Tot 1930 woonde hier een vissersfamilie van Marken. Je ziet oude wollen mutsen van voor 1920 en antieke merklappen die door jonge meisjes zijn gemaakt. Door die merklappen konden ze werken aan hun borduurtechnieken.

Het museum heeft een groot aantal werken in huis van de lokale kunstenaar Jan Moenis (1875-1953), die onder meer klompen beschilderde. Het Marker Museum bevindt zich in zes houten vissershuisjes in de Kerkbuurt. Door de schaarse ruimte wisselt de tentoongestelde collectie elk jaar. Gesloten van november tot en met maart. Adres: Kerkbuurt 44, 1156 BL Marken. Website: www.markermuseum.nl

Ontdek de Kerkbuurt

Niet de haven, maar de Kerkbuurt is het oorspronkelijke dorpscentrum van Marken. Dit is de grootste terp op het schiereiland waar Friese monniken in de 13e eeuw de eerste huizen bouwden. Daarom staat de buurt ook bekend als de Monnikenwerf. Wandel door de serene straatjes en steegjes van de Kerkbuurt en het voelt alsof je een stap terug doet in de tijd.

Alles ziet er fotogeniek uit, met de houten huizen in groene en zwarte kleuren die spic en span in de verf staan en reflecteren in de grachtjes. Geveltuintjes en potten met bloemen en planten geven een kleurige tint. Je weet dat er daadwerkelijk mensen wonen door het wasgoed dat buiten hangt te drogen.

De huizen zien er klein uit, maar tegenwoordig zijn ze veelal samengevoegd om er een beetje normaal in te kunnen wonen. Aan het einde van de Kerkbuurt kom je uit bij de Grote Kerk van Marken, waar de wijk haar naam aan te danken heeft.

Bewonder de Grote Kerk van Marken

Van de drie protestante kerken op Marken is de Grote Kerk de oudste, de belangrijkste en… de grootste. De driebeukige basiliek is gebouwd tussen 1903 en 1904 en dus eigenlijk nog helemaal niet zo oud. Op dezelfde plek stond eerder echter een andere kerk.

Van april tot en met september mag je van maandag tot en met zaterdag naar binnen voor het bewonderen van de tien scheepsmodellen waarmee de kerk is ingericht. Bekijk het retro-orgel uit 1972, de houten preekstoel en de drie 17e-eeuwse kroonluchters aan het plafond. De kerktoren kun je niet beklimmen. Adres: Kerkbuurt, 1156 BK Marken. Website: www.protestantsmarken.nl

Verken de vuurtoren Het Paard van Marken

Een van de bekendste bezienswaardigheden ligt helemaal op het meest oostelijke puntje van het schiereiland: het Het Paard van Marken. De schattige witte vuurtoren staat hier al sinds 1839 om schepen veilig van de Waddenzee naar Amsterdam te loodsen.

Eerder stond op deze plek al een vierkante vuurtoren, die in 1700 was gebouwd. Het eiland Marken had toen liefst drie vuurtorens, waarvan alleen het Paard is overgebleven. Door de aanpalende woning en opslagplaats heeft de vuurtoren iets weg van een paard en heeft het een aparte bijnaam gekregen. Vanwege de fotogenieke uitstraling is de vuurtoren voorbij gekomen in talloze reclames, onder meer van bierbrouwer Heineken en verffabrikant Sikkens.

De 16 meter hoge vuurtoren is nog altijd in gebruik, nu als baken voor pleziervaartuigen op het Markermeer. Je kunt het Paard dan ook niet bezoeken, maar de wandeling er naartoe is evengoed de moeite waard om van het uitzicht over het Markermeer te genieten. En om foto’s te maken, natuurlijk. Vanaf het dorp is het ruim een half uur wandelen (2½ kilometer) naar de vuurtoren. Met de fiets ben je 10 minuten onderweg. Auto’s zijn niet toegestaan. Adres: Oosterpad, 1156 DB Marken.

Maak een boottocht naar Volendam

Als je wat wilt doen in Marken, hoort daar natuurlijk ook het water bij. En dat is hartstikke betaalbaar en helemaal niet zo moeilijk als je zelf niet de gelukkige eigenaar bent van een jacht. In de haven kun je namelijk aan boord stappen van de Marken Express, die heen en weer vaart naar dat andere bekende vissersdorp Volendam.

Voor € 10 maak je een mini-cruise aan boord van een verwarmd schip met een bar waar je hapjes en drankjes kunt krijgen. Probeer als het even kan toch de trap te nemen naar het panoramadek voor het uitzicht over het Markermeer, de havens en authentieke botters.

De overtocht naar Volendam duurt ongeveer een halfuur en de boot vertrekt elke 45 minuten. Je kunt dus makkelijk vanuit Marken wat bezienswaardigheden in Volendam bekijken en dezelfde dag weer terug varen. De veerdienst vaart het hele jaar, ook in de winter. Tegen een extra vergoeding mag ook je fiets of scooter mee aan boord. Website: www.markenexpress.nl

Ga wandelen op Marken

Ook al is Marken niet heel groot, toch kun je op het schiereiland een aantal mooie wandelingen maken. En zonder het eiland te verlaten 🙂 Marken heeft verschillende wandelpaden en er zijn zo’n zes wandelroutes uitgestippeld, variërend in lengte van 1½ tot 9 kilometer.

Wandelingen vertrekken vanuit het dorp en voeren je via houten huisjes en terpen naar dijken en het polderlandschap. Bijna overal heb je uitzicht op het Markermeer. Je kunt helemaal over de dijk helemaal rondom het eiland wandelen, waarbij je ook vuurtoren Het Paard meepakt. Dit is de langste wandelroute van 9 kilometer. Een ommetje door de Kerkbuurt is de kortste, van 1½ kilometer.

Op de website van Wandelnetwerk Noord-Holland kun je een aantal routes downloaden. Bijzonder is de Watersnood Wandeling Marken 1916. Die neemt je mee langs plekken die getroffen zijn de verwoestende watersnoodramp op 13 januari 1916. De route kun je ophalen bij het Marker Museum of hier downloaden. Wil je Marken liever op de fiets ontdekken? Fietsverhuur Marken (www.dagjemarken.com) heeft fietsen te huur voor € 10 per dag.

Stoom Klompenmakerij

De boerderij van Stoom Klompenmakerij is het eerste wat je ziet als je vanaf de parkeerplaats naar het dorp loopt. Vanwege de klompen is het vooral een hit onder buitenlandse toeristen die Marken bezoeken, want die vallen helemaal in zwijm bij het zien van deze traditional wooden shoes die we al eeuwenlang in Nederland zouden dragen.

Hier kun je dus vooral typisch Nederlandse souvenirs scoren, zoals klompen, houten tulpen, Delfts Blauw en stroopwafels. In de klompenmakerij zie je hoe klompen worden gemaakt, en dat is op deze plek best uniek. Dit is namelijk de enige klompenmakerij ter wereld die wordt aangedreven door een stoommachine. Deze machine werd in Duitsland gemaakt in 1913 en ooit getrokken door vier tot zes paarden. Elke dag geopend van 11.00 tot 18.00 uur. Adres: Kets 52, 1156 AX Marken. Website: www.netherlandssouvenirs.com

De houten bruggen van Marken

Je komt ze vanzelf tegen als je rondwandelt op het schiereiland: de houten ophaalbruggen van Marken. Ze zijn allemaal even Instagrammable en ze geven Marken een landelijke uitstraling. Het schiereiland heeft er vier, die allemaal vernoemd zijn naar leden van het Koninklijk Huis.

Vanaf de parkeerplaats richting het dorp kom je meteen de eerste tegen: de Beatrixbrug. In de Kerkbuurt vind je de Julianabrug en de Wilhelminabrug. De nieuwste is de Maximabrug, de enige die alleen bestemd is voor fietsers en voetgangers. Deze ophaalbrug ligt op een wandelpad naar de Grote Kerk.

Wat te doen op Marken: praktische tips

Overnachten op Marken

Het is mogelijk om te overnachten op het eiland Marken, maar heel veel keuze is er niet. Er is welgeteld één bed & breakfast op het schiereiland. Daarnaast kun je er slapen in 3-sterrenhotel Hof van Marken, maar dat was begin 2024 tijdelijk gesloten. Campings zijn er niet op Marken. Op enkele kilometers rijden vanaf Marken zijn er echter genoeg overnachtingsmogelijkheden te vinden in Monnickendam, Edam en Volendam.

Wil je de nacht doorbrengen op Marken, dan kun je terecht in Bed & Breakfast De Pepersteeg. Deze gemoedelijke B&B is gevestigd in een voormalig vissershuisje in de Kerkbuurt en heeft vier kamers. Vanuit de bovenste kamers heb je uitzicht op de tuinen en huizen in de Kerkbuurt en kun je ook het Markermeer zien liggen. Alle kamers hebben twee eenpersoonsbedden en er is gratis parkeergelegenheid. ► Boek een overnachting in Bed & Breakfast De Pepersteeg vanaf € 85

Verblijf je graag in een vakantiepark? Ongeveer 5½ kilometer ten zuiden van Marken ligt vakantiepark EuroParcs Poort van Amsterdam. Het park ligt aan het Markermeer voor een verkoelende duik in het water of een vaartochtje. De vakantiehuizen zijn gebouwd in ‘Oud-Amsterdamse stijl’ en sommigen liggen direct aan het water. Je kunt er fietsen of een supboard huren en er is een binnenzwembad en restaurant. Naar Marken is het een kwartiertje fietsen. ► Boek hier een verblijf bij vakantiepark EuroParcs Poort van Amsterdam

Eten en drinken op Marken

Voor eten en drinken moet je linea direct naar de gezellige haven van Marken. Langs de kade vind je een aaneenschakeling van cafés en restaurants. Een goed adres is restaurant De Taanketel (www.detaanketel.nl), dat sinds 2016 gerund wordt door een enthousiaste lokale Markenaar. Op het menu staat een mix van vis- en vleesgerechten, maar je kunt ook kiezen voor een proeverij van 4, 5 of 6 gangen.

Een begrip in de haven is Taverne de Visscher (www.tavernevisscher.nl), het oudste café van Marken dat geopend is in 1927. Sinds 1952 zit het op de huidige plek en vroeger was het ook een hotel. Jarenlang was dit de centrale ontmoetingsplek op het eiland waar bewoners roddels en nieuwtjes uitwisselden. Een van de specialiteiten is de wereldberoemde Markertaart met koffie. Leuk om samen te delen is de Marker Proeverij, met verschillende soorten vis.

Tijdens een fietstocht of een wandeling kun je even een stop maken bij Marker Streekproducten aan het Oosterpad 2. Daar staat een automaat waar je allerlei streekproducten uit kunt trekken, zoals kaas, honing, jam, melk en yoghurt. Geopend van 10.00 tot 17.00 uur en contant betalen.

Reizen naar Marken

Marken ligt in het Markermeer in de provincie Noord-Holland, ten noordoosten van Amsterdam. Sinds 1957 is het eiland verbonden met het vasteland via de Zeedijk. Je kunt het schiereiland daardoor makkelijk bereiken.

Vanuit Amsterdam is het circa een halfuur rijden, vanuit Utrecht ben je een uurtje onderweg. Vertrek je vanuit Maastricht, dan ben je 3 uur aan het rijden. Voor de snelste route neem je afslag S116 op de ringweg Amsterdam, de N247 naar Monnickendam en vervolgens de N518 naar Marken.

Aan de rand van het dorpscentrum is een grote parkeerplaats aan Kruisbaakweg 1 (tegenover de Albert Heijn) waar je kunt parkeren. In 2024 bedroeg het tarief € 3,35 per uur of € 10,50 per dag. Het dorp zelf mag je niet inrijden, dat is alleen voorbehouden aan bewoners met een vergunning. Ook de rest van het schiereiland is verboden terrein voor automobilisten.

Wil je gebruikmaken van het openbaar vervoer? Dan kun je op Amsterdam CS de bus pakken naar Marken, waarbij je één keer moet overstappen. De reistijd is 35 minuten. Voor de dienstregeling kijk je op de website van MeerPlus (www.meerplus.nl) van busmaatschappij EBS. Vanuit Volendam kun je de Marken Express (www.markenexpress.nl) nemen naar Marken, een toeristische veerdienst die er 30 minuten over doet.

Voor meer informatie over wat te doen op Marken kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau Laag Holland: www.laagholland.com

Voor het laatst bijgewerkt op 3 januari 2025. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen op het eiland Marken, Noord-Holland, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Shutterstock.com; Booking.com; EuroParcs.