Wat te doen in Nitra, Slowakije: 10 tips!

Nitra is de oudste stad van Slowakije, dus verwacht veel historische bezienswaardigheden als je hier naartoe gaat tijdens je vakantie. Zo heeft Nitra het grootste middeleeuwse kasteel van het land, de oudste kerk, het oudste klooster en een museum waar je de oudste Slowaakse documenten kunt bewonderen (uit de 12e eeuw!).

De stad strekt zich uit over zeven heuvels, terwijl de Nitra-rivier daar tussendoor kronkelt. Al in de 9e eeuw ontstond hier de eerste nederzetting, maar in 1248 kreeg Nitra officieel stadsrechten. Daarmee wordt Nitra gezien als de wieg van de Slowaakse staat, en de bakermat van het christendom in het land. De stad heeft dan ook veel kerken en reli-attracties, met als hoogtepunt de Sint-Emmeramkathedraal in het kasteelcomplex.

De vesting staat op een van de heuvels, dus een mooi uitzicht is gegarandeerd. Dat geldt ook als je de Calvarieberg oploopt, een andere heuvel waar bovenop drie enorme kruisen staan te pronken. Het meest adembenemende uitzicht krijg je na een wandeling naar de top van de Zobor-heuvel, aan de noordkant van Nitra.

In de kleine barokke binnenstad vind je lieflijke pleinen, interessante musea, fotogenieke beelden en gezellige terrasjes waar je tussen de locals van een koffie of Slowaaks wijntje kunt genieten. Wil je meer weten over de moeder van alle Slowaakse steden? Hier vind je 10 tips wat te doen in Nitra!

Kasteel van Nitra en de kathedraal

De topattractie van de stad is het Kasteel van Nitra (Nitriansky hrad), gelegen op een van de zeven heuvels ten noorden van het centrum. Dit is het grootste middeleeuwse kasteel van Slowakije met de oudste kerk van het land. Sterker nog: je vindt hier de oudste christelijke kerk van álle Slavische landen.

In de 8e eeuw werd op deze plek al een groot Slavisch fort gebouwd, toen Nitra een belangrijke plek innam in het Groot-Moravische Rijk. In het jaar 828 wijdde de Slowaakse prins Pribina hier al een kerk in, zo blijkt uit oude documenten. Na het uiteenvallen van Groot-Moravië aan het begin van de 10e eeuw maakte Nitra deel uit van het koninkrijk Hongarije en verrees hier een imposant kasteelcomplex.

Tot de bekendste bezienswaardigheden behoort de Kathedraal van Sint-Emmeram, in het hart van het kasteelcomplex. De gotische bovenkerk dateert uit de 14e eeuw en in de 17e eeuw werd de benedenkerk eraan toegevoegd.

Binnen kun je de barokke pracht bewonderen, met een overvloed aan ornamenten en beelden van heiligen. Het plafond is versierd met gedetailleerde fresco’s en de muren en zuilen zijn bekleed met roodachtig marmer.

Op sommige dagen kun je de kathedraaltoren beklimmen (168 treden) voor een panoramisch uitzicht over de omgeving. Tussen 12.00 en 13.00 uur is de kathedraal gesloten voor de lunchpauze.

Bisdommuseum

Aan de kerk grenst het bisschoppelijk paleis, dat nog steeds in gebruik is door de bisschop van Nitra. Dit is het dominante deel van het kasteel, dat alleen op 5 juli open is voor het publiek. Daar tegenover vind je het Bisdommuseum (Diecézne múzeum) dat de ontwikkeling van het christendom in Slowakije laat zien.

Het is een indrukwekkend omdat de verzameling enkele van de oudste (religieuze) objecten van het land bevat. Zo vind je hier de zogeheten Zobor-oorkondes uit 1111 en 1113, de oudste documenten die in Slowakije bewaard zijn gebleven. De twee Latijnse documenten gaan over de rechten en bezittingen van het klooster op de Zoborberg.

Ook heeft het museum het oudste kerkelijke zangboek van Slowakije (uit 1083), naast andere religieuze manuscripten en kunstschatten uit de kathedraal. Je ziet er de kelk die het bisdom Nitra cadeau kreeg van paus Johannus Paulus II toen hij in 1995 een bezoek bracht aan de stad. Fotograferen in het museum is streng verboden.

Het kasteel is omringd door goed bewaard gebleven verdedigingsmuren en bastions, die dateren uit de middeleeuwen en latere perioden. Vanaf de muren heb je een prachtig uitzicht over de stad Nitra en het omliggende landschap. Trek minimaal twee uur uit voor je bezoek. Of langer als je nog even in het kasteelcafé wilt blijven hangen. Adres: Námestie Jána Pavla II. 7, 950 50 Nitra, Slowakije. Website: www.nitrianskyhrad.sk

Ontdek de oude stad Stare Mesto

Het historische centrum van Nitra is lekker compact en een heerlijke plek om even rond te dwalen, een terrasje te pakken of een ijsje te halen. Het hart van de binnenstad is het grote ronde plein Svätoplukovo námestie, omgeven door hotels en bezienswaardigheden als het theater en het regionaal museum.

Hier komen locals samen om even bij te kletsen in een van de cabaña’s met houten bankjes die je eerder op het strand zou verwachten. Zeker even uitproberen als je hier bent! Maar er zijn ook bankjes onder schaduwrijke bomen om even de benen te strekken.

Vanaf het plein lopen verschillende voetgangersstraten met winkels, cafés, ijssalons en restaurants. Vooral op Kupecká zitten enkele leuke koffietentjes, zoals BNBN Nitra (www.bonbonnitra.sk). Hier kun je ook goed ontbijten of lunchen.

Als je de binnenstad aan het verkennen bent, loop dan ook even naar het plein Pribinovo námiestie in de ‘bovenstad'(al ligt het niet veel hoger). Het is een fotogeniek plein dat omringd wordt door pastelkleurige barokke gebouwen.

In het midden staat een standbeeld van de Slowaakse prins Pribina, die rond 828 een kerk liet inwijden in Nitra. Dit wordt beschouwd als de eerste gedocumenteerde christelijke kerk op Slowaakse bodem.

Ook zie je een standbeeld van Corgoň, een man met een gespierd lichaam die de gevel van een gebouw ondersteunt. Volgens een lokale legende was Corgoň een reusachtige smid in Nitra die een aanval van de Ottomanen in de 16e of 17e eeuw afsloeg door vanaf een heuvel grote stenen naar ze te gooien. Wrijf even over z’n tenen als je langsloopt: dat schijnt geluk te brengen 🙂

Andrej Bagar-theater

Een opvallend gebouw aan het stadsplein huisvest het Andrej Bagar-theater, dat bekendstaat als een van de grootste en modernste theaters van Slowakije. Het bestaat al sinds 1950 en is in de jaren zeventig vernoemd naar de beroemde Slowaakse acteur en regisseur Andrej Bagar (1900-1966). Hij werkte eerst als hotelbediende en schoorsteenveger, maar speelde later in 16 films.

Het theater heeft een grote zaal met 577 zitplaatsen waar musicals, concerten, toneelvoorstellingen, opera en ballet op het programma staan. Er is daarnaast een kleinere studio voor meer experimentele stukken. Check de agenda als je ‘s avonds wat wilt doen in Nitra – voor sommige voorstellingen zijn Engelse boventitels beschikbaar. Adres: Svätoplukovo námestie 4, 950 53 Nitra, Slowakije. Website: www.dab.sk

Nitra Regionaal Museum

De grootste blikvanger op het stadsplein is wel het enorme renaissancegebouw, dat in 1880 is gebouwd als het stadhuis. Een groot deel biedt nu onderdak aan het Nitra Regionaal Museum (Ponitrianske múzeum). In vijf zalen maak je kennis met de geschiedenis, cultuur en tradities van Nitra en de regio.

De zalen zijn gewijd aan archeologische vondsten, keramiek, kleding, religie en natuur. Voor iedere zaal moet je apart een kaartje kopen, maar heel duur is het niet, dus voor het ‘totaalpakket’ ben je ook niet zoveel geld kwijt.

Tijdens ons bezoek liep een medewerkster met ons mee die elke zaal opendeed en bij de deur wachtte tot we alles hadden gezien. Beetje ongemakkelijk. De collectie bestaat uit meer dan 83.000 objecten, maar je ziet slechts een fractie daarvan.

Ook is het allemaal een beetje stoffig opgesteld, al is er wel een audiogids in het Engels. Meest interessant vonden we de traditionele klederdracht en het porselein, waarop het rurale leven van de streek is afgebeeld. In een halfuur heb je alles wel gezien. Misschien meer als er ook nog een tijdelijke tentoonstelling te zien is. Adres: Štefánikova trieda 1, 949 01 Nitra, Slowakije. Website: www.muzeumnitra.sk

Synagoge van Nitra

De synagoge van Nitra behoort tot de mooiste van Slowakije. Het gebedshuis is tussen 1908 en 1911 gebouwd door de beroemde Hongaarse architect Lipót Baumhorn, die meer dan twintig synagogen had ontworpen in het Habsburgse Rijk. Voor Nitra ontwierp hij een synagoge in Moors-Byzantijnse stijl, met een geglazuurde bakstenen gevel. De koepel rust op vier pilaren.

Het interieur is wit en vrij sober, zonder beelden of schilderijen. Toch voelt het er oosters aan. De Joodse gemeenschap gebruikte de synagoge tot de Tweede Wereldoorlog. Sinds 2004 is het een cultureel centrum waar exposities en concerten plaatsvinden. Er is een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de Joden in Nitra. De stad heeft overigens ook een van de grootste Joodse begraafplaatsen van Slowakije. Adres: Pri synagóge 1387/3, 949 01 Nitra, Slowakije.

Nitra kunstgalerie

Een weelderig art nouveaupaleis aan de voet van het kasteel herbergt de Nitrianska galéria, het kunstmuseum van de stad. In vijf zalen van de linkervleugel zie je hier schilderijen, sculpturen, tekeningen en installaties van voornamelijk Slowaakse kunstenaars. De collectie omvat zo’n 4000 kunstwerken uit de 20e eeuw, waarvan de hoogtepunten in de zalen tentoongesteld worden.

Als je een liefhebber bent van hedendaagse kunst, moet je zeker even naar binnen stappen. Zo zie je hier twee opmerkelijke beelden van de Slowaakse kunstenaar Ladislav Čarný (1949): een is gemaakt van suikerklontjes, de ander van zout. Er zijn beeldhouwwerken te bewonderen van Július Bártfay en zijn zoon Tibor Bártfay.

Indrukwekkend is de installatie met verfpotten van Stanislav Filko (1937–2015), die weerkaatst in de spiegel op de vloer. Jammer genoeg zijn de teksten bij de kunstwerken alleen in het Slowaaks. Je moet dus even een vertaaltool op je telefoon bij de hand houden om een een ander te begrijpen.

Regelmatig zijn er tijdelijke exposities te zien en er worden discussies, concerten en andere evenementen georganiseerd. Het paleis werd gebouwd in de 18e eeuw als provinciehuis van Nitra. In een groot deel van het gebouw zetelt nog steeds het provinciebestuur. Adres: Župné námestie 962/3, 949 01 Nitra, Slowakije. Website: www.nitrianskagaleria.sk

Winkelcentrum Mlyny

Wil je een keertje goed shoppen? Mlyny is hét winkelcentrum van Nitra met meer dan honderd winkels onder één dak. Dat varieert van kledingwinkels en elektronicazaken tot drogisterijen en speelgoedwinkels.

Je vindt er de bekende ketens als H&M, Bershka en C&A, maar ook Slowaakse modezaken als Blažek (herenmode) en Bepon (sokken en kousen). Sowieso liggen de prijzen in Slowakije lager dan in Nederland, dus wellicht is dit je kans om je garderobe wat uit te breiden. Tussendoor kun je je honger of dorst stillen, want het winkelcentrum heeft ook nog eens 14 restaurants, koffiezaken en fastfoodtenten.

Handig zijn de supermarkt en banken als je praktische dingen moet regelen. En voor filmfanaten is er een moderne bioscoop met vijf zalen. Er is airco in het hele winkelcentrum, dus op warme dagen is het prima uit te houden hier. Adres: Štefánikova trieda 61, 949 01 Nitra, Slowakije. Website: www.mlyny-nitra.sk

Calvarieberg van Nitra

Ook de Calvarieberg (Kalvária) is een van de religieuze attracties van Nitra. Dit is een soort spirituele plek op een van de zeven heuvels ten zuiden van het stadscentrum, waar je een relatief gemakkelijke wandeling kunt maken naar de top. Bovenop vind je drie grote kruizen en de Heilig Grafkapel, dat ooit een vooruitgeschoven wachttoren van het kasteel geweest zou zijn.

Tijdens de ‘kruisweg’ naar boven passeer je dertien kleinere barokke kapelletjes met reliëfs die het lijdensverhaal van Jezus Christus uitbeelden. De eerste zeven kapelletjes zijn gebouwd aan het einde van de 18e eeuw en later zijn de anderen erbij gekomen.

Ook als je niet religieus bent aangelegd, is de klim al de moeite waard vanwege het uitzicht. Je ziet de Zobor-heuvel in de verte, de flats van Nitra en het omliggende platteland. Vooral bij zonsopkomst of zonsondergang is het magisch. Regelmatig komen hier pelgrims, maar de belangrijkste bedevaart vindt plaats op de eerste zondag ná Maria-Hemelvaart op 15 augustus.

Aan de voet van de Calvarieberg staat het Missiehuis uit 1928, gewijd aan missiewerk over de hele wereld. Hier bevindt zich ook het Missiemuseum (Misijné múzeum) met een collectie voorwerpen en rariteiten die missionarissen uit de hele wereld hebben meegenomen.

Dat loopt uiteen van rituele cultusvoorwerpen en opgezette dieren tot muziekinstrumenten en eetserviezen. Uiteraard is er ook een kerk en een klooster, gebouwd in renaissancestijl in de tweede helft van de 17e eeuw. Adres: Kalvária 715/3, 949 01 Nitra, Slowakije. Website: www.verbisti.sk

Slowaaks Landbouwmuseum

Iets ten oosten van het centrum vind je het Slowaaks Landbouwmuseum, dat sinds 1960 in Nitra is gevestigd. In dit museum kom je alles te weten over de agrarische geschiedenis van Slowakije met oude landbouwmachines en primitieve werktuigen. Je ziet er historische bijenkorven, hooizolders, hutten van wijnbouwers en andere bouwwerken van boeren uit het verleden.

Een deel is ingericht als openluchtmuseum, met 33 boerenwoningen, boerderijen en windmolens uit heel Slowakije die hier naartoe zijn gebracht. Een smalspoorbaan uit 1881 met een ouderwets treintje maakt ook deel uit van de tentoonstelling. Het museum bevindt zich op het terrein van Agrokomplex, waar markten, beurzen en exposities worden gehouden. Adres: Dlhá 92, Mikova Ves, 949 01 Nitra, Slowakije. Website: www.agrokomplex.sk

Zobor-heuvel en het klooster

Wil je wat actiefs doen tijdens je vakantie? Maak een wandeling naar de 587 meter hoge Zobor-heuvel ten noorden van Nitra. Je geniet er van de prachtige natuur met loofbossen, kalkstenen rotsformaties en zeldzame plantensoorten.  Vanaf de top heb je een spectaculair uitzicht over Nitra en de omliggende laagvlaktes. Bij helder weer kun je zelfs de Kleine Karpaten zien liggen.

Vanuit het centrum van Nitra is het een wandeling van ongeveer 1½ uur om de top te bereiken (neem voldoende water mee!). Het natuurpad Zoborské vrchy leidt je naar de top van de heuvel. Je komt uit bij de Vysielač Pyramída, een radio- en televisietoren uit de jaren ’80 die vanuit heel Nitra te zien is. Je kunt daar een selfie maken bij een grote fotolijst.

Voor het oefenen van je kuitspieren kun je trouwens ook klimmen. De Via Ferrata Zobor (www.viaferratazobor.sk) is een beveiligd klimpad waarbij je via touwen langs de rotsen klautert. Er zijn verschillende routes, voor beginners en meer ervaren klimmers. De routes zijn open van begin mei tot eind november.

Je kunt niet alleen actief zijn, maar ook bezienswaardigheden bekijken op de heuvel. Zo liggen aan de voet van de heuvel de restanten van het Zobor-klooster (Zoborský kláštor), dat al in de 9e eeuw is gesticht door Benedictijnse monniken. Daarmee is dit het oudste klooster van Slowakije (althans, wat er van over is). Uit dit klooster komen de eeuwenoude Zobor-oorkonden die nu in het kasteelmuseum te zien zijn.

Wat te doen in Nitra: praktische tips

Overnachten in Nitra

Voor een trip naar Nitra kun je het beste accommodatie zoeken in het historische centrum Staré Mesto. Van hieruit kun je lopend alle bekende bezienswaardigheden bereiken, zoals het kasteel, want zo groot is de stad niet. Ook heb je dan restaurants en winkels in de buurt. Er zijn wel veel buitenwijken met monotone flats, maar daar wil je niet verblijven.

In het centrum heb je de keuze uit genoeg hotels, pensions en appartementen. Voor een overnachting in een middenklasse hotel betaal je tussen de € 60 en € 100. In de zomer kan het vaak boven de 30 °C zijn, dus check of er airco is. Voor de zomermaanden is het bovendien aan te raden om tijdig te reserveren, vooral omdat er evenementen en festivals in de stad kunnen zijn.

Hotel Capital

Zelf verbleven we in Hotel Capital, een prima 4-sterrenhotel in het centrum van Nitra. Op deze plek opende in 1887 al Hotel Tatra, maar het huidige hotel stamt uit 1933. Het is een van de meest luxueuze adressen in de stad, al voelde het soms als een beetje als een chique bordeel waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan…

Naast 31 tweepersoonskamers kun je ook een kamer voor drie personen of een appartement boeken. Kamers zijn comfortabel met een koelkast en airconditioning. Na een drukke dag kun je ontspannen in de wellnessruimte met een zwembad, een sauna, een whirlpool en massagefaciliteiten.

Voor een drankje kun je onderuit zakken in een leren fauteuil in de Capital Club. Er is gratis parkeergelegenheid bij het hotel. ► Boek een overnachting in Hotel Capital vanaf € 86

Boutique Hotel 11

Zoek je verkoeling na een warme dag rondslenteren in Nitra, dan is Boutique Hotel 11 een aanrader. De grootste attractie is de spa op het dakterras, die tot middernacht open is (alleen na reservering en gasten van 12 jaar en ouder). Dat is heerlijk ontspannen terwijl de zon ondergaat!

Vanaf het dakterras heb je bovendien een mooi uitzicht op de stad Nitra en het kasteel. Voor slapen heb je de keuze uit vijf kamers voor twee tot vier personen. Het hotel heeft verder een sigarenlounge en een autowasstraat. Elke gast krijgt een handmatige autowasbeurt aangeboden. Vanaf het hotel is het 600 meter lopen naar het kasteel. ► Boek een overnachting naar Boutique Hotel 11 vanaf € 75

Eten en drinken in Nitra

Specialiteiten uit Nitra zijn aardbeien (in het voorjaar) en kastanjes (in het najaar). In de regio bevinden zich vele aardbeientelers en nabij de stad is een kastanjeboerderij Jelenec die tot de oudste van Slowakije behoort. Probeer bijvoorbeeld eens gaštanová torta als je van zoet houdt. Dit zijn gebakjes of taarten gevuld met kastanjepuree. Die kun je krijgen bij patisserieën zoals Ružová cukrárna (www.cukrarennitra.sk), dat letterlijk ‘roze zoetwaren’ betekent.

In het historische centrum van Nitra zijn volop restaurants, maar hou er wel rekening mee dat veel gelegenheden om 20.00 uur of 21.00 uur sluiten. Geen mediterraanse tijden dus! In restaurants kun je Slowaakse gerechten proeven als bryndzové halušky (aardappelnoedels met schapenkaas) en kapustnica (zuurkoolsoep). Uiteraard neem je daar een glas Slowaakse wijn bij!

Goede adressen in het centrum zijn Reštaurácia Patriot (www.patriotrestauracia.sk) in winkelcentrum Mlyny en het Castellum Café (www.nitrianskyhrad.sk) onder de kasteelmuren. Voor Italiaanse pizza en pasta is Boccaccio (www.boccaccio.sk) een aanrader. Het oudste restaurant van Nitra is Buganka (www.buganka.sk) uit 1911. De reviews zijn goed, maar het ligt wel een beetje buiten het centrum.

Voor lekkere koffie is café MOKA aan Farská 20 een uitstekende plek. Ook ideaal als je wat wilt werken op je laptop als je een digital nomad bent. Ben je meer een theemens? Tegenover de synagoge vind je Tea House of Good People. De eigenaren hebben door Japan, China, India, Nepal, Vietnam, Sri Lanka en Taiwan gereisd om de beste thee te selecteren.

Reizen naar Nitra

Nitra ligt in het westen van Slowakije, ruim 90 kilometer ten oosten van Bratislava. Met de auto is het een uur rijden vanuit de Slowaakse hoofdstad, maar Nitra is ook goed te bereiken per trein of bus. Het dichtstbijzijnde vliegveld ligt in Wenen. KLM en Austrian Airlines vliegen meerdere keren per dag van Amsterdam Schiphol naar Wenen.

De treinreis vanuit Bratislava duurt 1 uur en 45 minuten, waarbij je moet overstappen in Trnava. Voor treintickets en de dienstregeling kun je kijken op de website van Slovak Rail (www.zssk.sk).

Wil je de trein nemen vanuit Nederland, dan moet je overstappen in Praag en de Slowaakse stad Nové Zámky. Het treinstation van Nitra ligt ruim 1½ kilometer ten zuiden van het centrum, ongeveer 25 minuten lopen. Je kunt ook een taxi nemen. De taxi-app Bolt is actief in Nitra.

Bij vertrek vanuit Bratislava is de bus wat sneller dan de trein: 1 uur. Elke dag rijden er bussen van Bratislava naar Nitra van de maatschappijen Flixbus, Turancar (www.turancar.sk) en Slovak Lines (www.slovaklines.sk). Het busstation van Nitra ligt vlakbij het treinstation.

Voor meer informatie over wat te doen in Nitra kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau: www.nitra.eu

Voor het laatst bijgewerkt op 9 juli 2025. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Nitra, Slowakije, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Shutterstock.com; Booking.com.